Güncellendi 2025
Uyku apnesi, günümüzde sık karşılaşılan bir uyku bozukluğudur. Türkiye'de görülme oranı yaklaşık %5 ila %10 arasında değişmektedir. Ancak, her solunum durması uyku apnesi anlamına gelmez. Uyku sırasında görülen solunum durmasına apne denebilmesi için, bu durumun en az 10 saniye sürmesi gerekir. Apne hastalığı farklı alt tiplere ayrılır ve belirtileri buna göre değişiklik gösterir.
Uyku Apnesi Nedir?
Uyku apnesi; uyku sırasında solunumun ani olarak durması veya azalması ile karakterize, ciddi bir uyku bozukluğudur. Bu durum, gece boyunca birçok kez tekrarlanabilir ve bireyin hem fiziksel hem zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Uyku Apnesi Türleri
Uyku apnesi temel olarak üç ana tipe ayrılır:
-
Obstrüktif (Tıkayıcı) Uyku Apnesi
Üst solunum yollarındaki fiziksel tıkanıklık sonucu ortaya çıkar. En sık karşılaşılan formdur.
-
Santral Uyku Apnesi
Beynin, solunumu kontrol eden kaslara yeterli sinyal gönderememesi durumunda görülür.
-
Miks Tip Uyku Apnesi
Obstrüktif ve santral tip apnenin birlikte görülmesidir.
Uyku Apnesi Belirtileri
Obstrüktif ve santral tip apne belirtileri büyük ölçüde benzerdir. En sık görülen bulgular şunlardır:
-
Gürültülü horlama
-
Uykuda nefesin durması (eşler genellikle fark eder)
-
Geceleri ani uyanmalar
-
Sabah ağız kuruluğu ve boğaz ağrısı
-
Baş ağrısı ile uyanma
-
Gün boyu süren halsizlik ve yorgunluk
-
Sinirlilik ve ruh hali değişimleri
-
Konsantrasyon eksikliği
-
Uykusuzluk
Uyku Apnesinde Horlamanın Nedeni Nedir?
Horlama, üst solunum yollarının daralması sonucu, daralan alandan geçen havanın hızla yumuşak dokuları titreştirmesiyle ortaya çıkar. Bu durum uyku apnesinin karakteristik belirtisidir ve zamanla daha da şiddetlenebilir.
Uyku Apnesi Nedenleri
Obstrüktif Tip Nedenleri:
Santral Tip Nedenleri:
Uyku Apnesi Tanısı Nasıl Konur?
Uyku apnesi şüphesi olan bireyler bir kulak burun boğaz, göğüs hastalıkları ya da nöroloji uzmanına başvurmalıdır. Tanı için en etkili yöntemlerden biri polisomnografi testidir. Bu testte kişinin beyin dalgaları, kalp ritmi, göz hareketleri, kan oksijen düzeyi, horlama sesi gibi veriler gece boyunca izlenir.
Ayrıca, gerekirse uyku apnesi video kaydı alınarak değerlendirme yapılabilir.
Uyku Apnesi Tedavisi
Uyku apnesi tedavisinde amaç, bireyin solunumunun kesintisiz hale gelmesi, yaşam kalitesinin artırılması ve uzun vadeli sağlık risklerinin önlenmesidir.
Tedavi Yöntemleri:
-
Yaşam tarzı değişiklikleri:
Kilo verilmesi, alkol ve sigaranın bırakılması, düzenli uyku alışkanlıkları
-
CPAP cihazı kullanımı (Pozitif hava basıncı):
Uyum sırasında burun veya ağız maskesi ile verilen basınçlı hava sayesinde hava yolu açık tutulur.
-
Cerrahi müdahaleler:
Burun, geniz eti, bademcik, yumuşak damak veya çene yapısındaki anatomik bozuklukların düzeltilmesi
-
Ağız içi aparatlar:
Alt çeneyi öne iterek hava yolunu açık tutan kişisel aparatlar
-
İlaç tedavisi:
Genellikle primer tedavi değildir, ancak eşlik eden başka durumlara yönelik destekleyici ilaçlar reçete edilebilir.
Uyku Apnesi Testi Nasıl Yapılır?
Uyku apnesi tanı sürecinde uyku laboratuvarlarında yapılan polisomnografi testi tercih edilir. Bu test sırasında:
gibi parametreler detaylı şekilde takip edilir. Uzmanca analiz edilen verilerle kişiye özel bir tedavi planı oluşturulur.
Sonuç: Uyku Apnesi Hayat Kalitenizi Düşürmesin
Uyku apnesi yalnızca horlama ya da gündüz uykululuğu ile sınırlı değildir. Uzun vadede kalp-damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon ve depresyon gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle geceleri nefes kesilmesi, horlama, gün içinde bitmeyen yorgunluk ya da unutkanlık gibi belirtiler varsa; zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurmak gerekir.
2025 yılında teknoloji ve farkındalık artsa da, tanı konmamış birçok birey hâlâ bu sorunla yaşamaya devam etmektedir. Uyku, sağlıklı yaşamın temelidir. Kaliteli ve kesintisiz bir uyku, hem zihinsel hem bedensel sağlığınız için vazgeçilmezdir.