Koronavirüs hastalığında PCR testi nasıl uygulanır? PCR testi nedir? şeklinde çok sayıda sorunun akılları kurcaladığı görülmektedir. İşte koronavirüs hastalığının tanısında kullanılan testlerden olan PCR testi hakkında merak edilenler...
PCR testi, koronavirüs ile mücadele aktif bir şekilde kullanılıyor. PCR ya da Polymerase Chain Reaction açılımındaki Polimeraz Zincir Reaksiyonu başarılı bir şekilde yapılabiliyor, bireyin vücudundaki virüsün mevcudiyetini ve vücudun enfeksiyona ne şekilde yanıt verdiğini de gösterebiliyor. Asemptomatik yani semptom göstermeyen olarak adlandırılan, virüsle ilgili bulguları taşımayan Covid-19 taşıyıcısı bireylerin belirlenmesinde de aktif rol oynayan bu PCR testi, ufak bir genetik numuneden kısa DNA kopyalarının incelenmesine olanak tanıyor. PRC testinin özellikle belirti göstermeyen taşıyıcıların saptanarak, saptanan bireylerin izole edilmesi ve böylece virüsün yayılım gücünü düşürülerek pandeminin kontrol altına alınması adına hayati öneme sahip olduğu ifade ediliyor.
PCR testi nedir?
PCR, DNA içerisinde bulunan, iki segment arasında yer alan özgün bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak amacıyla uygulanan tepkimelere verilen genel adlandırmadır. PCR tanı testidir ve koronavirüs tanısında virüse ait RNA'nın varlığının araştırılmasını sağlar. Yani PCR testi COVID-19 sürecinde, bedendeki virüsün kimliğinin ortaya çıkarılmasında yapılır. Farklı hastalıkların tespitinde de kullanılan PCR, az miktardaki mikrobu dahi tespit edebilmektedir. PCR moleküler tanı testi olarak da adlandırılabilir. Test, vücutta virüsün mevcudiyetinin dışında vücudun enfeksiyona karşı cevap olarak ürettiği antikorları da belirleyebilmektedir. Koronavirüs korunma yollarının temelinde virüsü bünyesinde barındıran bireylerin tespiti ve izole edilmesi yer almaktadır.
PCR testi hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?
PCR testinin Covid-19 ya da koronavirüsün taranması sebebiyle daha fazla bilinir oldu. Ancak PCR testi yalnızca koronavirüs tespitinde değil, vücuttaki çok virüs, parazit veya bakterinin tespitinde de kullanılmaktadır. Hatta genetik araştırmalarda, babalık testlerinde de çok yaygın bir kullanım oranına sahiptir. Çok sayıda hastalık etkeni, PCR ile erken aşamada ve hızla tespit edilebilmektedir.
PCR testi nasıl yapılır?
Burun bölgesinde ya da boğazdan ucunda pamuk olan ince çubuk vasıtasıyla namı diğer swap çubuğu ile sürüntü alınmaktadır. Bunun haricinde öksürdükten sonra gelen balgam da numune olarak alınabilmektedir. Koronavirüs tanısı için kullanılıyorsa, ilk zamanlar PCR testi boğaz veya burundan numune alınması daha uygundur. Ancak ilerleyen dönemde havayollarından numune alınmalıdır. Çünkü rahatsızlığın ilerleyen zamanlarında boğaz bölgesinde veya burun bölgesinde virüsten eser kalmamış olabilir. Bu nedenle doğru zamanda uygun şekilde bir sağlık görevlisi numune almalı ve alınan numunenin uygun koşullar altında laboratuvara gönderilmesi gerekmektedir. Ardından numune uygun şekilde laboratuvar ortamında test kartuşuna aktarılmaktadır. Sonrasında numune otomatik şekilde filtre edilmektedir. Sonrasında ultrasonik dalgalarla ilgili virüsün DNA'sı salınır. PCR ajanlarıyla bu DNA molekülleri karşılaştırılır. Reaksiyon tüpü içerisinde gerçek zamanlı bir çoğalma ve tanımlama gerçekleştirilir. Ve sonuç aşamasına ulaşılır. PCR; 94°C ile 98 °C aralığında yapılan denatürasyon yani diğer bir değiş ile yüksek ısıyla karşı karşıya kalan DNA'nın mevcut iki zinciri birbirinden ayrılır. 37 °C ila 65 °C aralığında sentetik oligonükleotidlerin belirlenen hedef DNA'ya bağlanması yani hibridizasyon ve 72°C'de uzama aşamaları ile toplamda 3 aşamadan oluşur. Test bahsedilen aşamaların belirli döngüde ve belirli sayıda tekrarlanması sonucunda gerçekleştirilmektedir. PCR testlerinde var olan iki tür uygulama bulunur. Bunlar gerçek zamanlı PCR diğer adıyla real time PCR ile hızlı sonuç alınan PCR'dir. Gerçek zamanlı olan PCR ile sonuç 1 ila 3 saat içinde elde edilirken, hızlı sonuç alınan PCR ile sonuç 15 dakika ile 1,5 saat arasındaki bir zamanda sonucu verir.
PCR testi ile ilgili sık sorulan sorular
Aşağıda pcr testi ile ilgili merak edilen soruların cevapları yer almaktadır.
PCR testinin avantajları nelerdir?
Bu tanı yöntemi ile koronavirüse yakalanan bireyler ile taşıyıcı olan bireyler belirlenir, ardından izolasyonları sağlanarak pandeminin kontrol altına alınması konusunda gerekli adımlar atılır. Ayrıca PCR testi kısa zamanda sonuç veren testtir. Kan numunesi alınmadığından ötürü ağrısız olması avantajdır.
PCR test güvenilir mi?
Günümüzde kullanılan güvenilirliği yüksek bir test yöntemidir. Bu test koronavirüste belirti taşımayan kişilerin yani taşıyıcıların belirlenmesini sağlar. Taşıyıcılar belirlendiğinde koronavirüs pandemisinin de kontrol altına alınması mümkün hale gelir.
Kimlere PCR testi yapılır?
PCR testinin yapılabileceği kişiler, Covid-19 belirtileri gösteren kişiler olmakla birlikte, belirtileri bulunmayan kişilere de bu test uygulanabilmektedir. Kişinin durumuna göre üst solunum yolundan ya da alt solunum yolundan numune alınmaktadır.
PCR testi nerede yapılır?
PCR testinin yapılabileceği yerin Sağlık Bakanlığı tarafından onay almış sağlık kuruluşları olması gerekir. Bu yerlerde numune alınıp, onaylı laboratuvarlarda test sonucu çıkarılmaktadır.
PCR testinde nelere dikkat edilmeli?
PCR testinde numunenin doğru zamanda, doğru şekilde alınması gerekmektedir. Numunenin hijyen kurallarına uygun olarak laboratuvara ulaştırılması ve sağlık önlemlerinin test aşamasında uygulanmasına da dikkat edilmelidir.
Hızlı tanı testleri daha mı güvenilir?
Koronavirüs tanısında hızlı sonuç elde etmek mümkün olsa dahi hızlı testler PCR testine kıyasla güvenilirlik düzeyi az olabilir. Hızlı tanı testleri ile birçok defa test sonucu negatif olan bireylerin bir sonraki testte sonuçlarının pozitif olduğu görülmüştür. Bundandır ki Koronavirüs belirtisi gösteren bireylerin hızlı tanı testlerinin sonucu negatif olsa dahi PCR ile sonucun teyit edilmesi gerekir. Bu aşamada gerekirse akciğer tomografisinden destek almak ve kişinin izole edilmesi de gerekebilir.
PCR testi ne kadar sürer?
PCR testi herhangi bir aksaklıkla karşılaşılmadığı müddetçe 1 ila 3 saat içerisinde cevap verir. Numunelerin alınıp, testin çalışıldığı anda sonuçlar 24 içerisinde elde edilir.
PCR testi nerelerde kullanılır?
PCR testi kullanım alanları; genetik kaynaklı hastalıklar, prenatal tanı, Cocid-19, adli tıp durumları, kanser araştırmaları, ebeveynlik testleri, DNA analizi ile HIV ile Hepatit B gibi çok çeşitli virüs, bakteri ve de parazitin teşhisinde kullanılmaktadır.
PCR testi ile antikor testi farkı nedir?
Antikor testi, bir antijen testi değildir. Antijen testleri, bireyin hasta olup olmadığını, başka bir değişle aktif enfeksiyon geçiriğ geçirmediğinin varlığını belirler. Antikor testleri ile daha evvel enfekte olunma durumu ile virüse karşı bir bağışıklık elde edilip edilmediğine bakılır. Yani test yapıldığında hasta olup olmadığına dair herhangi bir bilgi vermez.
PCR testi ise virüsün genetik kodlarını, koronavirüsün veya koronavirüs’ten farklı bir virüsün kişiyi hasta edip etmediğine dair bilgi verir. PCR yöntemi ile eğer ki enfekte iken, hastalığın antikoru ortaya çıkmadan sonuç alınır. Antikor testi, Covid-19’a sebep olan SARS CoV- 2 virüsüne karşı bağışıklık sisteminin meydana getirdiği total IgG antikorların seviyesini ölçmektedir. Bu demek oluyor ki hastalığa karşı bir bağışıklık gelişip gelişmediği bu test ile belli olabilir. Boğaz bölgesinden veya burun bölgesinden alınan örnek ile gerçekleştirilen testten farklıdır, koldan kan numunesi çalışılana göre daha güvenlidir. PCR testi yaklaşık 40 dakika, en geç ise 24 saatte sonuç verir.
PCR pozitif ne demek?
PCR pozitif sonuç vermesi demek testin yapıldığı hastalık ile enfekte olduğunu ifade eder. Eğer ki test coronavirüs için yapılmış ise kişinin enfekte olduğunu ifade eder. Bu sayede kişinin yakın çevresi ve kendisi izole edilerek virüsün yayılımı azaltılır.
Antikor testi neden yapılır?
Bu testlerin çeşitli kullanım alanları bulunmaktadır. Örneğin; yüksek talep, covid-19 kaynaklı normalleşme aşamasındaki şirketlerden olmaktadır. Fabrikalar, bankalar, zincir markalar ve de restoranlar özellikle işe dönüş öncesinde işe gelecek olan çalışanlarının taranmasını istemektedir. Çok sayıda firma antikor testi ile enfeksiyon bağışıklık taramasıyla, işe dönüş aşamasını planlamaktadır. Örneğin; 65 yaş üzeri ve kronik rahatsızlığı bulunan risk gruplarına uygulanacak olan antikor testi ile hastalığın ağır seyretme durumu olan kişiler korunabilir. Ayrıca 65 yaş üzeri ve kronik rahatsızlıkları bulunan aile bireylerinin salgın döneminde bağışıklık durumlarını bilerek sevdikleri adına risk taşıyıp taşımadıklarını da görme imkânları mevcuttur.
Antikor testi güvenilir mi?
Antikor testlerinin güvenilirlik düzeyi duyarlılık oranı ile özgüllük oranlarına göre belirlenir. Testin duyarlılığının %100 olması test sonucunun pozitif çıkması halinde testin %100 güvenilir düzeyde olduğu manasına gelmektedir. Antikor testlerinin özgüllüğü %99 değerindedir, bu da testin “doğru negatiflik” değerini ifade eder. Tüm bu yüzdeler testin yapıldığı birey sayısının yükselmesi ile orantılı artar. Geliştirilen her bir testin güvenilirlik bakımından yüksek duyarlılık değerine ve özgüllüğe sahip olduğu da açıktır.
KAYNAK