Çocuklarda akıcı konuşma bozukluğu; kekemelik, gecikmiş dil ve artikülasyon sorunu olmak üzere birbirinden farklı durumlar görülebilir. Konuşma durum bozuklukları içerisinde yer alan kekemelik ise sık karşılaşılan durumlardan bir tanesidir. Konuşma ve Ses Terapisti Uzman Odyolog Mehmet Uyar; çocuklarda akıcı konuşma bozukluğu – kekemelik durumuna dikkat çekti. Detaylar yazımızın devamında..
İnsan doğduğu andan itibaren dil gelişimi başlar. Basit sesler, agulama ile başlayan dil gelişim süreci yaşamın ilk 5-6 yılında çok hızlı bir şekilde gelişir. Çocuklar 2 ila 3 yaşlarına kadar 3-4 kelimeli cümleleri akıcı bir şekilde kurabilmeye başlar. Ancak 2 yaşından sonra bazı çocuklarda bu süreçte bozulmalar görülebilir. Kelimeye veyahutta cümleye başlarken bir duraklama, uzatma ya da tekrarlamalar baş gösterebilir. Karşılaşılan bu duruma ise akıcı konuşma bozukluğu ya da diğer bir adıyla kekemelik adı verilir.
Bu sorunla karşı karşıya kalan aileler, panik durumu başta olmak üzere, depresyon ve korku yaşamakta, bir bölümü çare aramakta bir bölümü ise durumu saklama yoluna gitmektedir. Peki, kekemelik durumu nedir ve neden çocuklarda daha sık karşılaşılır?
Akıcı konuşma bozukluğu durumlarından olan kekemelik tedavisi yüksek bozukluklardan bir tanesidir.
Kekemelik Nedir?
Konuşulan ya da okunan her yüz kelimeden üç ve daha fazlasında bloklama, tekrarlama ya da uzatma durumuna kekemelik ya da akıcı konuşma bozukluğu adı verilir. Görülme sıklığı ise toplumlar arasında farklılık göstermekle birlikte yaklaşık olarak %1 oranındadır.
Konuşma bozukluğu durumuyla karşı karşıya kalan çocukların yaklaşık olarak %25’inde bu durum yetişkinlik dönemine kadar ulaşmaz. Çoğunlukla, çocuğun gelişimi devam ettikçe bu durum ortadan kalkar. Kalıcı olabilecek kekemelik hallerinde ise erken müdahale edilerek yetişkinlikte bu durumun devam etmesinin önüne geçilebilir.
Kekemelik neden çocuklarda daha sık görülür?
Akıcı konuşma bozukluğunun en yoğun görüldüğü yaş aralıkları 2 ila 6 yaş aralığıdır. Bu dönemde ortaya çıkan kekemelik genellikle daha sert geçmektedir. Özellikle erkek çocuklar için bu durum dramatik bir süreci beraberinde getirebilir. Kız çocuklarında ise erkeklere oranla daha az görülen bu durum, daha yumuşak bir sürece sahiptir. Yaş ilerledikçe kız çocuklarında kendiliğinden düzelme durumu daha sık görülmektedir.
Erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla daha zorludur.
Kalıtsal faktörler ne kadar etkili?
Bu bozuklukta da diğer birçok hastalık ve bozuklukta olduğu gibi yüksek düzeyde kalıtsal faktörler gözlenmektedir. Özellikle 6 yaş öncesi ortaya çıkan akıcı konuşma bozukluğunda kalıtsal faktörler dikkati çekmektedir.
Kekemelik tedavi edilebilir mi?
Konuşma terapisi ile sağlıklı bir konuşma ritmi elde edilebilmektedir. Çocuklarda konuşma bozukluğu fark eden aile bireylerinin; zaman kaybetmeksizin muayene yoluna gitmesi bu nedenle çok önemlidir.
Çocuk gelişiminde iletişim en önemli faktörlerden bir tanesidir.
Kekemelik durumunda kullanılan terapi teknikleri nelerdir?
Bu konu hakkında bir çok terapi tekniği bulunmaktadır. Ancak mevcut teknikler içerisinde yüksek başarı oranına sahip bir kaç terapi tekniği aşağıdaki gibidir;
Ritim Terapisi: akıcı konuşma bozukluğuna sahip bireyler (nöroloji kekemelik hariç) şarkı söylerken, sayı sayarken takılmamaktadır. Bu terapi tekniğinin temelinde, bireylerin konuşma ritmi düzenlenirse sağlıklı bir konuşmaya kavuşacakları var sayılmaktadır.
Fluancy Shaping Tekniği: bu teknikte konuşma bozukluğuna sahip bireyler, doğru nefes alma yöntemleri ile sağlıklı konuşma ritmini elde edebilecekleri düşünülmektedir.
Lidcombe Tekniği: akıcı konuşma bozukluğu olan çocuklarda kullanılan bir tekniktir. Burada amaç çocuğun davranışsal olarak gelişimini destekleyerek, bu sorundan kurtulmasını amaçlamaktadır. Akıcı konuşma durumunu engelleyici düşünce yapısını düzeltme ve değiştirme üzerinde çalışılır. Stres durumu ve özgüven sorunlarının çözülmesine de yardımcı olabilir.