Mikroplastik birikimi nasıl tespit edilir sorusu üzerinde çalışan bilim insanları dokularda biriken eser miktarda plastiği tespit edebilecek yöntem geliştirdiler. Deniz ürünlerini numune olarak kullanan bilim insanları deniz ürünlerindeki mikroplastik düzeylerini ortaya koydu.
Her gün çok ciddi oranlarda plastik atık üretildiğini ve birçoğunun mikroplastik adı verilen ufacık parçalara bölündüğünü bilsek bile, hayvanlar ve insanlar için oluşturdukları riskler hakkında pek bir şey bilmiyoruz. Bu nedenle bilim insanlarının bu atılımı canlılar ve dünyamız için çok önemli bir uyarı niteliğinde..
İnsanların şişelenmiş su ya da tüketilen deniz ürünleri gibi ürünlerde az da olsa plastik tükettiğini biliyoruz. Ancak uzun dönemde, bunun yaşam kalitemiz üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu kestiremiyoruz. Bunun dışında hangi seviyelerin sağlığımızı riske atmaksızın güvenli kabul edilebileceğini de bilmiyoruz. Bu nedenle bu yeni teknik, aynı anda beş farklı plastik türünü yüksek bir hassasiyetle belirleme ve ölçme becerisiyle, mevcut sorunu ele almaya yönelik etkili bir adım olabilir.
Denizlerdeki mikroplastik kirliliği gün geçtikçe katlanarak artıyor
İlk olarak, yenilebilir dokular, mevcut olabilecek her türlü plastiği çözen kimyasallara batırılır. Kalan çözelti daha sonra piroliz gaz kromatografisi-kütle spektrometrisi olarak adlandırılan yöntemle analiz edilir, bu da bilim insanlarının hangi plastik türlerini hangi miktarlarda bulundurduğunu görmelerini sağlar.
Araştırma, insanların kullanımına açık olan bir pazardan çiğ istiridye, çiğ karides, çiğ kalamar, çiğ yengeç ve çiğ sardalya balığı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda numunelerin tamamına değişen oranlarda mikroplastik parçalarına rastlandığı sonucu ortaya çıkmış.
Ortaya çıkan oranlar çok ufak boyutlar gibi düşünülse de porsiyonluk tüketime ve beslenme düzenine göre yıllık tüketime göre düşünüldüğünde insan ve hayvan bedeni üzerinde bu birikimin ciddi boyutlarda olacağı maalesef ki nahoş bir gerçek.
Peki, plastik kaynakları nereden geliyor?
Araştırmacılar, bulmuş oldukları mikroplastiklerin ambalajlardan ve sentetik ürünlerden kaynaklandığını bu durumun ise zamanla plastik içeren çöplerin ayrışması sonucunda denizlere karıştığını ortaya koydu. Bu sayede bilim insanlarının çevrede izledikleri yolda bulunan besinleri tüketen insanlarda ve hayvanlarda zamanla mikroplastik tüketiminin nelere yol açabileceği hakkında daha net fikirler elde etmesini sağlayacak.
Şuan için canlıların bedeninde birikmekte olan mikroplastiklerin ne gibi sorunlara yol açacağı net bir şekilde belirlenmiş değil.
Mikroplastik hakkında sıkça sorulan sorular
Mikroplastikler ve mikroplastik tüketimine dair merak edilen tüm soruların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
Mikroplastik nedir?
Amerika’nın Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi bu tanımı çevre kirliliğine sebebiyet veren 5 mm boyutundan ufak plastikler olarak ifade etmiştir. Gözle görülmesi çok zor olan bu maddelerin laboratuvar ortamında analizler sonucu tespiti mümkündür.
Hangi ürünlerde mikroplastik bulunur?
Bir ürünün içerisinde mikroplastik olup olmadığının kontrolünü ilk etapta etiketine bakarak anlayabilirsiniz. Etiket üzerinde polietilen, polipropilen, polimetil metakrilat vb ürünler yer alıyorsa o ürün içerisinde mikroplastikten söz edilebilir.
Mikroplastik tüketimi önlenebilir mi?
Mikroplastiklerin tüketiminin önlenmesinde tabi ki ilk öncelik plastik birikiminin önüne geçmektir. Ancak maalesef ki bu zaman alacak bir önlem olacağı için ilk etapta kişinin tüketeceği besinlerin ve kullandığı ürünlerin etiketlerini incelemesi, tüketeceği deniz canlılarını olabildiğince doğal yerlerden temin etmesi gerekir. Ancak bu esnada plastik tüketiminin de azaltılması gerektiği unutulmamalıdır.
Mikroplastik zararları nelerdir?
Öncelikle çok ufak boyutlarda olduklarından ötürü sulara kolayca karışarak su kirliliğine yol açarlar. Suda yaşayan canlılar üzerinde toksik etkilere sebep olur. Besin zincirinin üst kısımlarına çıkıldıkça birikmenin fazla olması sonraki yıllarda yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşmasına yol açabilir.
Mikroplastik nasıl oluşur?
Mikroplastik nasıl oluşur sorusu ile aslında birikimin yavaşlatılması ve önlenmesi adına ilk adım atılmış olabilir. Çünkü birikimin nasıl meydana geldiğini, buna sebep olan kaynağın nasıl ortaya çıktığı bilinirse durumun ne kadar ciddi boyutlara ulaşabileceği de zamanla anlaşılabilir. Mikroplastik oluşumu, büyük boyutlara sahip plastiklerin zaman içerisinde ufalanarak ayrışması sonucunda mikroplastikler açığa çıkar. Bunun dışında güzellik ürünlerinde de yer alabilen mikrobeads adı verilen mikro baloncular ile polietilen de bu mikroplastiklere yol açar.
Mikroplastik kirliliği nasıl önlenir?
Sularda ve atık sularda mikroplastik kirliliğinin incelenmesi sonucunda ortaya çıkan sonuçlar, birikimin her geçen gün arttığı yönünde. Bu nedenle plastik geri dönüşümlerinin ciddi bir şekilde ilerletilmesi ve plastik kullanımının düşürülmesi mikroplastik birikiminin önüne geçilmesinde önemli bir adım olacaktır.
KAYNAK: