Kültürlerde görülen stres bozuklukları konusu incelendiği zaman, bireyin içerisinde yaşadığı kültürden doğrudan etkilendiği ve bu etkilenmelerin hastalıklarda da mevzu bahis olduğu görülmüştür. Peki, kültürlerde hangi stres bozuklukları görülüyor ve bunların karşılıkları neler?
Daha önceki yazımızda yer verdiğimiz aşırı düşünmenin depresyona yol açtığı bilgisinin Zimbabwe sınırları içerisindeki karşılığı Kufungisisa olarak adlandırılıyor. Üstelik ülkeler, kendi kültürlerine özel belirtiler de gösterebiliyor. Peki, diğer kültürlerde stres bozuklukları nasıl karşılık buluyor?
Bu konuya örneklerle devam edecek olursak eğer, sinir atakları durumuna İspanyollar ve Filipinliler, Puerto Rican Syndrome adını veriyorlar. Hintliler, Dhat syndrome adını veriyor.
Kamboçyalılar, Kyhal cap adını verirken, daha önce de bahsetmiş olduğumuz Zimbabweliler Kufungisisa olarak adlandırıyorlar.
Haiti maladi moun, Latinliler ise Nervios, Çinliler Shenjing shuairuo ve Japonlar ise Taijin kyofusho olarak karşılık veriyorlar.
Ataque de nervios
Latin kökenli olan bireylerde bu ataque de nervios yani sinir atakları genel olarak şu belirtiler ile seyretmektedir; derin üzüntü, ağlama krizleri, öfke nöbetleri, artan ateş ve agresiflik şeklindedir.
Durumun ciddiyetine göre kişilik kaybı, baygınlık, intihara teşebbüs ve amnezi görülebilmektedir.
Ataque de nervios sebepleri
Bu duruma yol açan etkenler arasında sosyal kaybı, benlik kaygısı ya da yetersizlik algısı ile kontrolün kaybedilmesi yer alır. Bu davranışlar sıklıkla da aile bireylerini hedef almaktadır. Aşırı stres durumunda bireyin kısa süreli kendinden geçmesi durumudur.
Khyâl cap
Kamboçyalılar da Khyal cap olarak adlandırılan bu hastalık, kaygılı düşüncelere, özel kokulara ve agorafobik davranışlara yol açabilir. Birey kalabalık alanlarda araç kullanamaz.
Khyal cap belirtileri
Baygınlık, panik atak, nefes alamama, kalp çarpıntısı ve ölümle sonuçlanabilen bayılmalar görülebilir. Ayrıca bahsi geçen bu hastalık Travma sonrası stres bozukluğu ya da kaygı bozukluğu ile alakalı olduğu da düşünülmektedir.
Kufungisisa
Yerel Afrika’da deyim şeklinde kullanılan bu kelimenin manası aslında bir konu üzerinde aşırı düşünmektir. Bunlar maddi kaygılar olabileceği gibi duygusal durumlar için de olabilir.
Kufungisisa sebepleri
Zimbabwe kültüründe bu stres durumunun altında yatan sebeplerin,
-
Kaygı bozuklukları
-
Depresyon
-
Somatik bozukluklar
Psikopatolojik birçok problem ile ilişkilendirilebilmektedir. Ayrıca Nijerya’da zihinsel yorgunluk sebebiyle ortaya çıkan aşırı çalışma da sebepler arasında gösterilebilir.
Ruhsal Travma Nedir?
Bireyi aşırı korkutan, dehşete düşüren, çaresizlik duygusu yaratan, çoğu kez ise olağandışı ve beklenmedik durumların yol açtığı etkilere ruhsal travma adı verilmektedir. Bireyin yaşamında sıkıntı ve üzüntü yaratan durumlar çoğunlukla stresle ve travmayla sonuçlanmaz. Ancak çok ciddi durumlarda bu ruhsal travma boyutuna ulaşır.
-
Travma sonrası stres hastalığında
-
Uyku problemleri
-
Anıların sık sık hatırlanması,
-
Korku hissetme,
-
Çabuk sinirlenme,
-
Gelecek kaygısı sebebiyle plan yapamama,
-
Yabancılaşma hissi
-
Benlik kaybı
görülmektedir.
Psikolojik açıdan iyi hissedilmediği, çözemediğiniz sorunlarda mutlaka konusunda uzman kişilerden destek alınması gerektiği unutulmamalıdır.